Test prędkości łącza jest podstawową czynnością, jaką możecie wykonać w celu sprawdzenia poprawności działania łącza i utrzymania parametrów zgodnych z zawartą umową. Test taki wykonuje się za pomocą darmowych, dostępnych w Internecie aplikacji, bądź stron internetowych. Wydaje się nic trudnego i rzeczy samej jest dość proste. Należy jednak znać i zachować kilka zasad, aby test był rzetelny i wiarygodny.
Jak zawsze będziemy się starać, w sposób możliwie prosty i zrozumiały, wytłumaczyć temat pomiaru prędkości. Wielu użytkowników wykonuje takie testy. Jedni z ciekawości, drudzy aby znaleźć przyczynę gorszego działania niektórych usług, jeszcze inni dla poprawy samopoczucia, gdy strzałka na liczniku wykręca się wysoko. Ważne jest, aby taki pomiar był wykonany prawidło, a wynik odzwierciedlał faktyczny stan usługi.
Przede wszystkim należy sobie wyobrazić czym jest Internet i co tak właściwie jest testowane. Internet to sieć globalna i połączenie może być testowane z Waszego domu, do urządzenia znajdującego się w sąsiednim budynku, sąsiedniej miejscowości, po drugiej stronie Polski lub całkiem na innym kontynencie. Wykonując pomiar, a właściwie klikając „start” w aplikacji, test wykonuje się samemu. Aplikacja pierw sprawdza optymalną trasę i nawiązuje połączenia z serwerami do testu, a następnie wykonuje pomiary. Nie macie wpływu na ścieżki połączeń, jednak możecie wybrać aplikację, z której korzystacie, a przede wszystkim przystosować środowisko waszej sieci domowej do testu.
Jeśli pomiar my być możliwie rzetelny, radzimy skorzystać z aplikacji certyfikowanej przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, która znajduje się pod adresem: https://pro.speedtest.pl/
Po zarejestrowaniu, przy wykonaniu testu, aplikacja sama zbada Wasze środowisko i wskaże czynniki, które mogą zakłócić przebieg testu. Wyświetli je w czytelny i zrozumiały sposób. Jeśli spełnicie wszystkie warunki, Wasz pomiar zostanie znaczony jako: „certyfikowany„. Jeśli natomiast nie uda Wam się sprostać warunkom, test zostanie wykonany, jednak otrzyma znacznik: „niecertyfikowany„. Oba są wykonane w oparciu o te same reguły, tylko w tym poprawnym, zostało poprawnie przygotowane środowisko po Waszej stronie testu. Czym jest to środowisko:
- test wykonany w oparciu o połączenie przewodowe (WiFi nie przejdzie);
- test wykonany na komputerze, którego wydajność jest wystarczająca do pełnej obsługi pomiaru;
- test wykonany na sieci lokalnej, w której zbyt wiele urządzeń nie korzysta w danym momencie;
- test wykonany na komputerze, w którym inne aplikacje nie współdzielą usług, zasobów i łącza;
- test wykonany wielokrotnie, w określonym przedziale czasu
- test wykonany w oparciu o port karty sieciowej, które spełnia wymagania testowanych parametrów (na porcie FastEthernet 100 Mb/s prawidłowo nie zmierzycie łącza 300 lub 600 Mb/s – tutaj potrzebny jest port Gigabit Ethernet o przepustowości 1000 Mb/s)
Patrząc na powyższą grafikę, w ułożony sposób zauważycie, z jakich elementów składa się Wasze połączenie. Internet nie jest tworzony na waszym komputerze, smartfonie, czy laptopie. Te urządzenia, które wchodzą w skład domowej sieci LAN, łączą się dopiero, poprzez urządzenie sieciowe Router lub ONT, do kolejnego elementu pośredniego, jakim jest koncentrator sieciowy (OLT, Switch), do Routera Głównego HLG – Router brzegowy sieci HLG. To on jest tak właściwie „bramą na świat”, a Wasz operator administruje jedynie odcinek pomiędzy Waszym domowym Routerem a swoim Routerem brzegowym. Następnie przez właściwy dobór usług i połączeń, kreuje ruch z siecią Internet, którą śmiało można podzielić na krajową i globalną. Wszystko odbywa się poprzez punkty wymiany ruchu operatorskiego, gdzie łączą się inni operatorzy lokalni, krajowi globalni.
Wracając jednak do tematu samego testu prędkości. Każde połączenie ma swoje parametry, które określone są w charakterystyce technologii. Z połączeniami kablowymi nie ma wielkiego problemu, bo jest to raczej połączenie logiczne, gdzie albo jest, albo go nie ma. Port 100 Mb/s ma przepustowość prawie 100 Mb/s w obu kierunkach jednocześnie (Full Duplex). Celowo piszemy „prawie”, bo w zależności od stosowanego protokołu, będziemy osiągać wartości 95-99 Mb/s. Z przepustowością 1 Gb/s po kablu będzie podobnie, jednak tutaj dużą rolę będzie jeszcze grało wydajność urządzenia i jeśli ma wystarczającą moc obliczeniową to osiągnięcie 970 Mb/s w obu kierunkach nie będzie problemem.
Inaczej sprawa wygląda z połączeniami, których nie można fizycznie dotknąć i mamy na myśli połączenia bezprzewodowe. Pomijając profesjonalne radiolinie, których nie stosujecie w domowych warunkach, gdyż tworzą połączenie punkt-punkt, są drogie i działają na zastrzeżonych pasmach licencjonowanych, zazwyczaj korzystacie z domowego WiFi lub mobilnych sieci komórkowych. Zazwyczaj przy nawiązaniu połączenia, algorytmy na podstawie parametrów połączenia, dynamicznie określają prędkość połączenia, która może się wahać od kilku do kilkuset Mb/s. Ponadto oddzielnie określana jest prędkość pobierania i wysyłania danych, a jeśli to jeszcze mało, to prędkość połączenia nie określa sztywno z jaką prędkością takie połączenie faktycznie przesyła dane. Taki film naszych południowych sąsiadów. Dlatego też bezprzewodowy odcinek zazwyczaj stanowią najsłabsze ogniwo całego połączenia z Internetem. Jasne, że połączenie bezprzewodowej jest wygodne i mało kto wyobraża sobie korzystanie ze smartfona po kablu (chociaż ograniczenia pojemności baterii dają takiej wyobrażenie, zwłaszcza w młodym pokoleniu).
Jeśli już musicie wykonać test po WiFi to:
- upewnijcie się, że łączycie się w paśmie 5 GHz (pomiar w paśmie 2,4 GHz jest z góry skazany na słabe wyniki)
- bądźcie blisko punktu dostępowego (najlepiej zaraz przy nim, aby żadna przeszkoda Was nie dzieliła)
- postarajcie się, aby żadne inne urządzenie nie współkorzystało w tym momencie z Waszej sieci
- upewnijcie się, że inny punkt dostępowy nie korzysta z tego samego lub zbliżonego kanału nadawania
- korzystajcie tylko z wydajnych urządzeń, które nie są obciążone przez inne aplikacji czy w danym momencie nie pobierają aktualizacji
- wyłączcie, na czas testu, systemy oszczędzające energię
Jeśli test ma być poglądowych, oprócz wspomnianej wcześniej aplikacji (pro.speedtest.pl) można skorzystać jeszcze z innych dostępnych na rynku. Sami zauważycie, że każdy z testów może się różnić od siebie. Mogą to powodować czynniki, na które nie macie wpływu. Z najpopularniejszych, dostępnych w Polsce serwisów do sprawdzania prędkości i jakości połączenia, można wymienić:
- speedtest.net z laboratorium Ookla
- speedtest.pl z laboratorium V-SPEED
Inne, zwłaszcza te bardziej egzotyczne, raczej będą podawały wartości mocno odbiegające, od tych faktycznie osiąganych. Jeśli test wykonujecie bezpośrednio ze strony internetowej, poprzez przeglądarkę, zwróćcie uwagę na wydajność waszego urządzenia. Na stronie internetowej wyświetlają się reklamy, które znacząco wpływają na wydajność Waszego sprzętu.
Jeśli Wasz komputer nie wystarczająco wydajny, można pobrać i zainstalować aplikację, która w mniejszym stopniu obciąża zasoby i potrafi bardziej wykorzystać moc obliczeniową Waszych urządzeń. Więcej na ten temat można poczytać na stronach internetowych poszczególnych dostawców usług.